“Ik mis de Nigeriaanse chaos”

Wie? Taye

Waar? Nigeria

Wat? Master in Food Technology

Typisch Nigeriaans gerecht? Asaro

---

Een donkere, koude en natte avond in Leuven: er is waarschijnlijk geen slechtere setting om Nigeriaans te koken. Maar Taye, met haar vrolijke persoonlijkheid en aanstekelijke lach, doet je helemaal vergeten dat je in het regenachtige België zit.

Ze heeft de eer om als eerste kookgast aan te treden, dus is het in het begin nog een beetje aftasten. Ze werpt alvast een bedenkelijke blik op de aankopen die ik deed voor het gerecht. Gewapend met een boodschappenlijstje dat zij me doorstuurde had ik die middag de Leuvense exotische supermarkten afgeschuimd, maar af en toe had ik een beetje moeten improviseren. Nu blijkt dat ik daarbij meestal juist had gegokt, maar bij één essentieel ingrediënt heb ik de bal volledig misgeslagen. ‘Dat zijn géén Afrikaanse yams!’ roept ze uit. Daar sta ik dan, met mijn zakje vormeloze knollen in de hand. Zoete aardappelen, weet ik nu, zijn niet hetzelfde als yams. Ik voel me dom, en ook een beetje bedrogen door de Thaise winkeluitbaatster die me verzekerde dat ik het juiste had gekocht. Taye kijkt nog één keer hoofdschuddend naar de zoete aardappelen, maar besluit dan dat het zo ook wel zal lukken. ‘Het wordt een experiment,’ lacht ze. We koken in de keuken van haar Ghanese vriendin Evangeline, want haar eigen keuken is bezet.

Eigenlijk woont Taye nog maar net in Leuven. Voor haar studies, een Master in Food Technology, heeft ze eerst een semester in Gent gewoond. Het tweede deel van de opleiding vindt hier plaats. Ze is vooral geïnteresseerd in de manier waarop voedsel verwerkt wordt: waar komt het vandaan, waar gaat het heen,  en welke veranderingen ondergaat het tijdens het verwerkingsproces? Versheid is voor haar, en Nigerianen in het algemeen, het allerbelangrijkste. Ze haalt haar neus op voor de glazen fles tomatenpuree die ik meebracht. Tomatenpuree maak je vers, met een mixer en een zeef. En inderdaad, de zelfgemaakte puree van tomaten, paprika, ajuin en zeer pikante ‘scotch bonnet’ heeft zo veel meer smaak dan de verwerkte brij uit de supermarkt. De puree komt wél goed van pas als je te veel chili hebt gebruikt en de smaak een beetje wilt verzachten, maar over het algemeen probeert ze zo veel mogelijk weg te blijven van alles dat op industriële wijze bereid is. Dat is iets waar hier in België maar al te vaak naar wordt gegrepen. Ook de vooraf gepelde ingevroren reuzengarnalen die ik heb gekocht, bestudeert ze fronsend.

Een goed voorbeeld van het verschil in producten tussen België en Nigeria is de rode palmolie die ze gebruikt: ‘palmolie vind je hier ook wel in een gewone supermarkt, maar daar is die enorm verwerkt en aangepast om het er aantrekkelijker te doen uitzien. Echte palmolie heeft een roodgele kleur en een vaste vorm, palmolie uit een Belgische winkel is gebleekt en vloeibaar gemaakt.’  In de Belgische keuken heeft ze zich overigens nog niet echt verdiept. Wel is ze fan van worstenbrood, of ‘woerschtebroech’, zoals zij het uitspreekt. Maar eigenlijk maakt ze nog het liefst Nigeriaanse gerechten.

De verse Nigeriaanse producten zijn niet het enige wat Taye mist aan haar thuisland. ‘De mensen hier zijn zo gesloten,’ zegt ze. ‘Er is nog nooit een Belg naar me toegestapt om een praatje te maken. In Nigeria roept iedereen de hele tijd naar elkaar, ook naar mensen die ze niet kennen. Als ik me zou gedragen zoals ik thuis doe, zou ik alleen maar raar worden bekeken.’ Ze vindt dat het dagelijkse leven hier allemaal een beetje té netjes verloopt. ‘In Nigeria is er veel meer chaos, maar dat maakt het vaak juist zo boeiend en kleurrijk. Die chaos mis ik wel.’

Vraag aan de doorsnee Vlaming wat het eerst bij hem opkomt wanneer hij Nigeria hoort, en het antwoord is negen kansen op de tien Boko Haram. Dat vindt Taye erg jammer. Zij woont in het zuidwesten van het land, terwijl Boko Haram eigenlijk alleen in het noorden actief is. Maar de vaststelling dat alleen het slechte nieuws uit Nigeria tot hier doordringt, is omgekeerd ook waar. ‘Bij de interventie met de terroristen in Verviers een paar weken geleden kreeg ik veel paniekerige berichten van thuis. Het was een van de weinige keren dat België daar in het nieuws kwam.’

Taye heeft zich een beetje moeten aanpassen aan de westerse waarden, in het bijzonder aan de afwijkende positie van de vrouw. ‘In Nigeria is de belangrijkste plaats van de vrouw de keuken’, zegt ze. ‘Een goede vrouw moet eerst en vooral haar man kunnen voeden. Ik weet nu al dat ze thuis gaan vinden dat ik lui ben geworden hier. Studeren wordt helemaal niet gezien als werk, zeker niet voor de vrouw. De keuken is haar bureau.’ Ze begrijpt de meer liberale positie van de vrouw hier en is er ook niet tegen, maar toch is de aanblik van bijvoorbeeld een meisje dat rookt erg bevreemdend voor haar. Daarnaast is ze ook niet gewend aan het feit dat meisjes hier uitgaan: ‘een meisje dat gaat dansen wordt in Nigeria vaak bestempeld als onfatsoenlijk.’ De omgang met ouderen is ook heel anders. ‘Mensen die ouder zijn dan jij, al is het maar vijf jaar, spreek je eigenlijk nooit aan met hun naam, tenzij je toestemming krijgt. Je noemt ze bijvoorbeeld aunty, daddy, ma of sa.’ Dat gebeurt zelfs binnen eenzelfde gezin, met broers of zussen.

Ondertussen is het eten bijna klaar. Een Nigeriaanse vriendin van Taye, Esther, is er ook bijgekomen. Nog een kort gebedje, en we kunnen eraan beginnen. Het eten is heerlijk, en ik neem me voor om vanaf nu mijn tomatenpuree altijd zelf te maken (een belofte die ik tot mijn diepe schaamte nu al heb verbroken). Achteraf krijg ik een royale portie mee naar huis, samen met een hele fles rode palmolie om zelf mee te koken. Ik sta een beetje versteld van al die vrijgevigheid. ‘Jij zou naar Nigeria moeten komen. Je zou er nooit meer willen vertrekken.’

---

Asaro

De Nigeriaanse keuken is een mengvorm van ingrediënten uit de honderden verschillende stammen die het land telt. Het gebruik van kruiden, in combinatie met palm- of kokosnootolie is zeer belangrijk, maar het is belangrijk dat de kruiden de maaltijd niet volledig overheersen. Toch kunnen Nigeriaanse gerechten vrij tot zeer pikant worden.

Wij maakten Asaro, een soort pap van Afrikaanse yams met een mix van pepers en groenten, met garnalen. Het wordt bereid in één kookpot, is niet erg moeilijk en snel klaar.

4-5 personen:

• 1 kg Afrikaanse Yams (of aardappelen)
• Een zakje gedroogde rivierkreeftjes (of garnalen)
• Rode palmolie
• Verse spinazie
• Pijpajuin
• 4 eieren
• Peper, zout, oregano, paprika, curry, lookpoeder
• Mogelijk, maar niet verplicht: reuzengarnalen

     Voor de saus:

• 1 grote rode paprika
• 1 rode ajuin
• Enkele tomaten
• 1-2 ‘scotch bonnet’-pepers (zeer heet! Wrijf niet in je ogen nadat je ze hebt gesneden)
• Gember
• Look

Snij de yams in blokjes en kook ze in water tot ze zacht zijn.
Doe alle ingrediënten voor de saus in een blender. Giet het mengsel door een zeef als het nog te dik zou zijn.
Giet een deel van het kookwater van de yams weg, maar niet alles. Voeg de (rauwe) garnalen en gedroogde rivierkreeftjes toe. Schep enkele lepels saus in de pot. Voeg daarna de kruiden en één Maggi crayfish cube toe. Voeg de spinazie en pijpajuin toe.
Zet een deksel op de pot. Zet de fles rode palmolie op het deksel om de olie vloeibaar te maken.
Laat sudderen op een laag vuur.
Wanneer de olie vloeibaar is, voeg royaal toe.
Kook de eieren, pel ze, en voeg ze toe aan de overgebleven saus.
Serveer de yams met een schep saus en een ei aan de zijkant. Smakelijk!